"Wędrówka Marty" - Maureen Lee

Wydawnictwo: Świat Książki, 2012.
Liczba stron: 304.
Oprawa: miękka.
Rozpoczęcie lektury: 01.04.2012.
Zakończenie lektury: 02.04.2012.
Moja ocena: 7/10.

Maureen Lee to angielska pisarka urodzona w czasach II wojny światowej. Swoje szkolne i młodzieńcze lata wiązała przede wszystkim z kinem i teatrem. Po wyjściu za mąż zaczęła pisać, głównie opowiadania. Ze względu na trójkę dzieci na dobre poświęciła się pisarstwu dopiero w 1990 roku. Jest autorką ponad dwudziestu powieści obyczajowych, często poruszających tematykę wojenną, rodzinną i dziecięcą.

Również "Wędrówka Marty" jest taką książką. Jej fabuła otoczona jest I wojną światową, która choć nie wpłynęła na Wielką Brytanię w jakiś bardzo dotkliwy sposób, miała ogromne znaczenie dla bohaterów utworu. To prosta opowieść o losach pewnej bardzo ubogiej rodziny. O radzeniu sobie w trudnych sytuacjach życiowych, poświęceniu i bezgranicznej miłości. Ale także o walce z niesprawiedliwością związaną z funkcjonowaniem systemów wojskowo-politycznych kraju, okrucieństwem i obojętnością władz wobec toczącej się wojny i ludzi w niej uczestniczących.

Rodzina Marty Rossi przedstawia sobą opłakany wręcz widok. Ona pracuje w małej fabryczce, w której za nędzne grosze szyje worki; jej mąż, który niegdyś prawie stracił rękę, obecnie jest bezrobotny, całymi dniami śpi albo pije, unikając kontaktu z rodziną; najstarsza córka Joyce obraca się w lepszym towarzystwie, prowadząc lepsze życie, nie przyznając się publicznie do swych krewnych; syn Frank znika z domu na całe dnie, nawet noce, by pogrążyć się w kolejnych długach i przespać za każdym razem z inną kobietą; czternastoletni syn Joe to porządny i niesprawiający problemów chłopiec, dopóki nie ogłasza matce, że wstępuje do wojska, by walczyć za ojczyznę; najmłodsze dzieci, dziesięcioletni Lily i Georgie, to grzeczne, inteligentne i ciekawe życia istoty. Rodzina ta ledwo wiąże koniec z końcem, żyjąc w okropnych warunkach mieszkaniowych, żywieniowych i higienicznych. Na domiar złego Joe zgłasza się do wojska. Mimo tak młodego wieku zostaje zwerbowany i opuszcza rodzinny dom. Jego matka pragnie za wszelką cenę sprowadzić do z powrotem, ale zarówno policja, jak i parlament, nie traktują kobiety poważnie, tak jak też nie przestrzegają praw związanych z naborem wojskowym. Ale wstąpienie Joego do armii, jak na ironię, ma też swoje dobre strony. Marta zawiera nowe znajomości i przyjaźnie, zyskuje szacunek i bezinteresowną pomoc. To wszystko razem wzięte sprawia, że bohaterka decyduje się na najważniejszy krok swego życia, mozolną wędrówkę z Liverpoolu aż do Londynu, by przedstawić swój punkt widzenia odnośnie wojny samemu premierowi. Nikt nie spodziewa się tego, jakie zmiany przyniesie ta wędrówka.

Maureen Lee pisze zrozumiałym i przyjemnym w odbiorze językiem. W jej powieści nie ma nic niejasnego, zbędnych opisów czy mało interesujących historii. "Wędrówka Marty" wciągnęła mnie jako całość, zauroczyła swoją prostotą i opisywanymi w niej losami niemalże wszystkich bohaterów. Pomimo tematyki, jaką porusza, książka jest na swój sposób pełna ciepła. Ciepła kojarzącego się z ciepłem rodzinnym i ludzką życzliwością.

Marta Rossi musi borykać się nie tylko z ubóstwem, mężem-nierobem i niełatwą pracą, ale przede wszystkim z wojną, która odebrała jej jednego z synów. To kobieta silna i twarda, jakich mało. Z pomocą młodej przyjaciółki, Kate Kellaway, a później też reportera, Clive'a Dextera, poznaje bliżej otaczające ją realia, a także robi wszystko, by nagłośnić sprawę niewłaściwego postępowania władz wyższych, dotyczącego poboru małoletnich chłopców do wojska. Wyobraź sobie czternastolatka na polu bitwy. Toż to jeszcze dziecko! Co może zrobić w celu walki za ojczyznę? Poświęcić swoje jakże krótkie życie? Zostać trwale poszkodowanym? Okrutne, smutne, ale niestety prawdziwe. Bo tego typu praktyki stosowano podczas wojny naprawdę i niełatwo było je zwalczyć.

Oprócz powyższych przykrych obrazów, na których "Wędrówka Marty" opiera się przede wszystkim, można w niej znaleźć ślady takich uczuć, jak przyjaźń czy miłość. Przyjaźń pomiędzy Martą Rossi a Kate Kellaway, choć sprawia wrażenie wręcz nierealistycznej, bo zbyt idealnej, jest mimo to godna podziwu i pozazdroszczenia. To samo można stwierdzić na temat wielkiej miłości rodzicielskiej panującej między Martą a jej dziećmi, niezależnie od tego, w jaki kłopoty się one wplątują. Podoba mi się też inny wątek miłosny, wpleciony w historię opisaną przez Lee, a mianowicie związek Kate i Clive'a, przeobrażający się z irytujących podchodów zakochanych w głęboką miłość.

Utwór Lee wciągnął mnie niesamowicie, wywołując najróżniejsze emocje, zarówno te pozytywne, jak i negatywne. Każdy rozdział wnosił coś nowego, przez co byłam niezmiernie ciekawa dalszego rozwoju akcji. Jeśli jednak chodzi o samą tytułową wędrówkę głównej bohaterki, to muszę przyznać, iż wyobrażałam ją sobie trochę inaczej. Żałowałam, że w niektórych momentach przyjmowała taką, a nie inną postać; zdawała sobie z tego sprawę także Marta, ale jak by na to nie spojrzeć, jej wyzwanie przyniosło odpowiednie rezultaty.

"Wędrówka Marty" utwierdziła mnie w przekonaniu, że lubię książki traktujące o losach ludzkich w czasach pierwszej połowy XX wieku. A jeśli pozostałe powieści Maureen Lee są tak przystępne i przyjemne w odbiorze jak ta, o której pisałam powyżej, zdecydowanie po nie sięgnę, gdy nadarzy się taka okazja. Polecam.

Za egzemplarz recenzencki uprzejmie dziękuję wydawnictwu Świat Książki.